Η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αθηνών (Ε.Π.Σ.Α.) είναι ποδοσφαιρική αρχή, στην οποία υπάγονται σωματεία της πρώην νομαρχίας Αθηνών με έδρα την Αθήνα. Παλαιότερα, η Ε.Π.Σ.Α. διοργάνωνε το περίφημο Πρωτάθλημα Αθηνών —όπου συμμετείχαν όλες οι μεγάλες ομάδες της Αθήνας─ και από αυτή τη διοργάνωση προκρίνονταν οι σύλλογοι στο πανελλήνιο πρωτάθλημα. Ο ρόλος του Παναθηναϊκού στην Ε.Π.Σ.Α., τόσο ως σωματείο όσο και διοικητικά, ήταν αξιοσημείωτος.
Η Ε.Π.Σ.Α. είναι επίσημα αναγνωρισμένη από τη FIFA και σήμερα, είναι υπεύθυνη για τη διεξαγωγή τοπικών πρωταθλημάτων και κυπέλλου, καθώς και πρωταθλημάτων εφήβων και παίδων.
Περιεχόμενα
Ο Παναθηναϊκός πρωτοστατεί στην ίδρυση της Ε.Π.Σ.Α.
Η Ε.Π.Σ.Α. ιδρύθηκε επίσημα το 1924, ωστόσο οι ρίζες της βρίσκονται στο 1919, όταν ιδρύθηκε η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αθηνών – Πειραιά (Ε.Π.Σ.Α.Π.). Η τελευταία μετονομάστηκε το 1921 Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Ελλάδας (καθώς δεν υπήρχαν ενώσεις σε άλλες περιοχές της Ελλάδας πλην της Αθήνας και του Πειραιά).
Μπορούμε να πούμε πως ο ίδιος ο Παναθηναϊκός έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση και στην ανάπτυξη της Ε.Π.Σ.Α. Οι βάσεις για τη δημιουργία της τέθηκαν κατά τη διεξαγωγή του πρωταθλήματος 1923-24. Οι αθηναϊκές ομάδες είχαν πολλά παράπονα από τη διαιτησία και θεωρούσαν πως ευνοημένες ήταν οι ομάδες του Πειραιά. Αποκορύφωμα ήταν η αποχώρηση των Παναθηναϊκού, Απόλλων Αθηνών και Αθηναϊκού από τη διοργάνωση.
Οι αποχωρήσαντες σύλλογοι, μαζί με τους Ατρόμητο, Πανιώνιο και Μίλωνα ίδρυσαν την Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αθηνών και αποκόπηκαν στην ουσία τις πειραϊκές ομάδες από τις λεγόμενες «δυνάμεις του Κέντρου». Έξι πρόσωπα καταγράφονται στις ιστορικές αναφορές ως οι παράγοντες που πρωτοστάτησαν στην ίδρυση της Ε.Π.Σ.Α. Από τους έξι, οι τέσσερις ήταν μέλη (και ποδοσφαιριστές) του Παναθηναϊκού. Είναι οι:
- Γιώργος Καλαφάτης
- Δημήτρης Δεμερτζής
- Μιχάλης Παπάζογλου
- Απόστολος Νικολαΐδης.
Το Πρωτάθλημα Αθηνών
Μέχρι το 1959-60, το πρωτάθλημα Αθηνών ήταν η σημαντικότερη τοπική ποδοσφαιρική διοργάνωση. Ο βαθμός δυσκολίας της κατάκτησής του ήταν με διαφορά ο μεγαλύτερος σε σύγκριση με τα υπόλοιπα τοπικά πρωταθλήματα. Τα επόμενα χρόνια, όμως, από τη στιγμή που δεν είχε προκριματικό χαρακτήρα στα πανελλήνια πρωταθλήματα (λόγω θέσπισης της Α΄ Εθνικής Κατηγορίας) έχασε τη μεγάλη του αίγλη.
Ο Παναθηναϊκός είναι ο πολυτροπαιούχος σύλλογος στο Πρωτάθλημα Αθηνών. Έχει κατακτήσει τον τίτλο 17 φορές στην ιστορία του, ενώ η δεύτερη Α.Ε.Κ. μόλις τέσσερις (όσες και ο Απόλλων Αθηνών).
Ανδρέας Βγενόπουλος
Μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στην ιστορία της Ε.Π.Σ.Α. είναι ο Ανδρέας Βγενόπουλος. Υπήρξε μέλος της διοίκησής της επί σειρά δεκαετιών και ο μακροβιότερος πρόεδρός της (για 17 συνεχόμενα έτη). Ο Βγενόπουλος ήταν μέλος της οικογένειας του Παναθηναϊκού (κατά καιρούς αρχηγός της ποδοσφαιρικής ομάδας του Τριφυλλιού). Ο εγγονός του ήταν ο αείμνηστος Ανδρέας Βγενόπουλος, ξιφομάχος του Παναθηναϊκού, επιτυχημένος επιχειρηματίας και μέλος της διοίκησης της Π.Α.Ε. επί πολυμετοχικότητας.
