«Βγάλτε μία λευκή κόλλα. Σήμερα θα γράψουμε για τον Παναθηναϊκό». Σουρεαλιστικό; Ίσως. Πραγματικότητα; Ναι. Το 1958 ο Μεγάλος Σύλλογος έκλεινε μισό αιώνα ζωής και γύρω από τα γενέθλιά του κινούταν ολόκληρη η πρωτεύουσα. Μέχρι και τα σχολεία…
Γιατί μέσα σε πενήντα χρόνια, οι «πράσινοι» δεν διέγραψαν απλώς μία σπουδαία αθλητική πορεία. Κατόρθωσαν να γίνουν πολλά περισσότερα για την πόλη των Αθηνών από ένας «αθλητικός όμιλος». Ήταν το σωματείο που εξίταρε τα πάθη, που εκστασίαζε τους πολίτες. Ήταν η αιτία για να κλείνουν οι δρόμοι τις Κυριακές και ο λόγος για να χαίρονται ή να λυπούνται οι φίλαθλοι. Ήταν ένας σύλλογος που ξέφευγε από τα αθλητικά όρια και πρωτοπορούσε, γεννούσε ιδέες και είχε ενσωματωθεί απόλυτα με το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της πόλης.
Από το 1954, ο Παναθηναϊκός είχε δείξει την ευαισθησία του για την επιμόρφωση και τη γενικότερη καλλιέργεια των μαθητών. Εκείνη τη χρονιά, ο Όμιλος αθλοθέτησε και καθιέρωσε μετάλλια υπέρ των γυμνασιόπαιδων με τους υψηλότερους βαθμούς. Το 1958 ήρθε η στιγμή να συμβεί το αντίστροφο: τα παιδιά να επιβραβεύσουν τον μεγαλύτερο αθλητικό όμιλο, γράφοντας διαγώνισμα με τίτλο «ο Παναθηναϊκός Α.Ο. και η συμβολή του στην εξέλιξη του ελληνικού αθλητισμού». Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι οι μαθητές Γυμνασίου και ο Μεγάλος Σύλλογος ανακοινώνει:
«Ένα συγκλονιστικό γεγονός, πνευματικής και αθλητικής σημασίας, που θα προκαλέσει πανελλήνιον κινητοποίησιν των μαθητών των Γυμνασίων όλης της χώρας. Ένα επιβλητικό σύνθημα γενικής εξορμήσεως όλων των Γυμνασιοπαίδων για την κατάκτησι μιας χαρακτηριστικά μικτής νίκης, αθλητικής υφής και πνευματικής επιβολής. Όπως ο Ηρόδοτος στους Ελλανοδίκας των Ολυμπιακών Αγώνων, έτσι και οι μαθηταί των Γυμνασίων όλης της Ελλάδος θα αναμετρηθούν στον Διαγωνισμό για τα πενηντάχρονα του εορτασμού του Παναθηναϊκού».
Τα έπαθλα είναι δελεαστικά: από μπάλες και αθλητικές ενδυμασίες, έως τριετή δωρεάν είσοδο στη Λεωφόρο για τον πρώτο νικητή! Όσο για τους διορθωτές / βαθμολογητές, προκαλεί ρίγος το όνομά τους και μόνο. Είναι οι εξής: ο κορυφαίος φυσικομαθηματικός Ευάγγελος Σταμάτης (πρόεδρος του Ομίλου στα χρόνια της Κατοχής), ο δικηγόρος και εκ των παλαιότερων μελών του Τριφυλλιού Λουκάς Πανουργιάς και ο ιδρυτής του Παναθηναϊκού Γεώργιος Καλαφάτης.
Και δεν έμειναν εκεί. Στο πλαίσιο του εορτασμού της 50ρίδος και της γενικότερης ευσυνειδησίας του Παναθηναϊκού, ανακοινώνεται η ίδρυση «σχολών αναλφαβήτων και απόρων παιδιών», που θα στεγάζονται στις αίθουσες του γηπέδου του! Συνάμα, αποφασίζεται και επικυρώνεται στα πρακτικά η ίδρυση «μορφωτικού και εκπολιτιστικού ιδρύματος» για τα μέλη και τους αθλητές του Ομίλου, όπου θα διδάσκεται ποίηση, λογοτεχνία, τεχνικές επιστήμες και η αγγλική γλώσσα. Όσο για τους δασκάλους; Αναλαμβάνουν τα μαθήματα οι ίδιοι οι παράγοντες του Παναθηναϊκού ─ ένα μέλος από κάθε επιτροπή των τμημάτων. Οι στίχοι του Μάνου Ελευθερίου έβρισκαν την κυριολεκτική τους εφαρμογή…
Τ’ αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι, σου μάθαινε το αύριο και το χθες…
Θεωρήθηκε επιβαλλόμενος ο επιβλητικός τρόπος του εορτασμού των 50 ετών. Γι’ αυτό οι προεργασίες είχαν ξεκινήσει από το 1955. Τρεις άνθρωποι σχεδίασαν τα πάντα: ο Λουκάς Πανουργιάς, ο Απόστολος Νικολαΐδης και ο Κωνσταντίνος Παπαναστασίου. Τους δύο τελευταίους χώριζαν μεγάλες διαφορές. Όμως, το Τριφύλλι ήταν ανέκαθεν ο σύλλογος που ένωνε… Και έτσι συνεργάστηκαν, με τα αποτελέσματα να είναι εκθαμβωτικά. Εκτός των ανωτέρω, ο «μισός αιώνας Παναθηναϊκός» γιορτάστηκε με τις ακόλουθες πρωτοβουλίες:
• Χορτόστρωση της Λεωφόρου με γκαζόν (και όχι με τον πολύ φθηνότερο χλοοτάπητα).
• Αθλητικοί αγώνες (14α Διεθνή Παναθήναια), με την παρουσία κορυφαίων ξένων αθλητών στίβου. Η έναρξη αποφασίστηκε να δοθεί στον «ιερόν βράχον της Ακροπόλεως» με σκυταλοδρομία ως το Παναθηναϊκό Στάδιο!
• Χορός στο ξενοδοχείο Κινγκ Τζορτζ, με επίσημη καλεσμένη τη Γαλλίδα τραγουδίστρια Ροζέ Αβρίλ.
• Παρέλαση όλων των αθλητών, ανεξαρτήτως αθλήματος και ηλικίας, στις κεντρικές οδούς της Αθήνας. Κατάληξη της παρέλασης στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.
Τέλος, αποφασίστηκε να συγκεντρωθεί ανέκδοτο υλικό από εφημερίδες, περιοδικά, ομοσπονδίες και συλλόγους, πάνω στην 50ετή ιστορία του Ομίλου. Δηλαδή έγινε η πρώτη μεγάλη πρωτογενής έρευνα καταγραφή της ιστορικής διαδρομής του Παναθηναϊκού. Το έργο ανέλαβε ο δημοσιογράφος Λευτέρης Γενεράλης. Το Τριφύλλι του προσέφερε έναν αξιοπρεπή μισθό ─ καθώς το έργο θα απαιτούσε πολυετή και κουραστική έρευνα. Η απάντησή του είναι ενδεικτική του πνεύματος που κυριαρχούσε τις μέρες εκείνες: «αποδέχομαι το έργο, όμως σας παρακαλώ αμισθί».
Πηγή
Το κείμενο δημοσιεύθηκε αρχικά στο βιβλίο Λεωφόρος Αλεξάνδρας 160 και έχει ως πηγή του δημοσιεύματα στην «Αθλητική Ηχώ», στην «Ομάδα», καθώς και τα πρακτικά των διοικητικών συμβολουλίων του Παναθηναϊκού για το έτος 1958.
