To Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου Ανδρών 1908-09 διοργανώθηκε από την Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων. Η τελετή έναρξης πραγματοποιήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1908 και οι αγώνες έληξαν στις 30 Νοεμβρίου 1908. Διεξήχθησαν αγώνες Α΄ και Β΄ ομάδων. Πρωταθλητής Ελλάδας στο πρωτάθλημα Α΄ ομάδων αναδείχθηκε ο Παναθηναϊκός (τότε Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών).

Συμμετείχαν οι Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών, Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος και Σύλλογος Ποδοσφαιρίσεως Γουδή.

Το παιχνίδι που έκρινε τον τίτλο ήταν η νίκη του Π.Ο.Α. επί του Εθνικού Γ.Σ. με 2-0 στις 23 Νοεμβρίου. Αυτό γιατί το Γουδή τέθηκε εκτός διεκδίκησης του βαρύτιμου τροπαίου, εξαιτίας ποινής αποκλεισμού που του επέβαλε ο Σ.Ε.Α.Γ.Σ.¹

Σημαντικά λάθη στη wikipedia

Στην ελληνική wikipedia στο λήμμα Πρωτάθλημα Ελλάδας Ποδοσφαίρου Ανδρών γράφει λανθασμένα πως το 1908-09 διοργανώθηκε κάποιο «Κύπελλο Σ.Ε.Α.Γ.Σ.» και πως νικητής της διοργάνωσης αυτής ήταν ο Πειραϊκός Σύνδεσμος. Ωε πηγή παρατίθεται βιβλίο του δημοσιογράφου Ανδρέα Μπόμη (έκδοση του 2000) και καταχώρηση του Αλέξανδρου Μαστρογιαννόπουλου στην ιστοσελίδα του R.S.S.S.F.  Και οι δύο πηγές κρίνονται ως αναξιόπιστες γιατί α) δεν είναι πρωτογενείς πηγές, δηλαδή της εποχής εκείνης (1908-09) ή έστω κοντίνής της, αλλά αντιθέτως πρόκειται για δημοσιεύματα που δημοσιεύθηκαν πολλές δεκαετίες μετά, όταν κανείς από τους πρωταγωνιστές δεν ήταν εν ζωή, β) ούτε το βιβλίο του Ανδρέα Μπόμη ούτε η ιστοσελίδα του R.S.S.S.F. επικαλούνται ή παραθέτουν πηγές για την εν λόγω διοργάνωση.

Από επίσημα έγγραφα του Σ.Ε.Α.Γ.Σ., τα οποία βρίσκονται στη διάθεση του paopedia.gr, καθώς και από πλήθος δημοσιευμάτων στον Τύπο της εποχής, προκύπτει πως ποτέ δεν διοργανώθηκε «Κύπελλο Σ.Ε.Α.Γ.Σ.» το 1908-09 με νικητή τον Πειραϊκό Σύνδεσμο.

Μάλιστα, οι συντάκτες των σχετικών λημμάτων της wikipedia προεκτείνουν το λάθος τους θεωρώντας –σε μεγάλο βαθμό αυθαίρετα– πως η διοργάνωση του «Κυπέλλου Σ.Ε.Α.Γ.Σ. 1908» ήταν Πρωτάθλημα Ελλάδας.²

Στα ίδια λήμματα σημειώνεται πως το 1908-09 πραγματοποιήθηκε τουρνουά «ποδοσφαιρίσεως α΄ και β΄ ομάδων συλλόγων».³ Η εν λόγω διοργάνωση, βέβαια, η οποία υποβαθμίζεται στις δημοσιεύσεις της wikipedia, στην πραγματικότητα ήταν το Πρωτάθλημα Ελλάδος της σεζόν εκείνης – κάτι που θα αποδειχτεί παρακάτω με ντοκουμέντα που προέρχονται από εφημερίδες της εποχής, από το αρχείο του Παναθηναϊκού Α.Ο. και από το αρχείο του Σ.Ε.Γ.Α.Σ.

Έπειτα από τα αποδεικτικά στοιχεία και ντοκουμέντα που ακολουθούν, αναμένουμε από τους διαχειριστές των αθλητικών λημμάτων της wikipedia να επιληφθούν και να διορθώσουν τα όποια -σημαντικά- λάθη.

Αποδείξεις – ντοκουμέντα για το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα 1909

Υπάρχει πλειάδα αποδεικτικών ντοκουμέντων, πρωτογενών πηγών της δεκαετίας του 1900, μέσω των οποίων αποδεικνύεται πως οι «Αγώνες ποδοσφαιρίσεως Α΄και Β΄ ομάδων 1908-09» που διοργάνωσε η Ε.Ο.Α. και κατέκτησε ο Παναθηναϊκός, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά το Πρωτάθλημα Ελλάδας της περιόδου εκείνης. Προκαλεί συνεπώς αλγεινή εντύπωση το γεγονός πως παρά τα αδιάψευστα ντοκουμέντα που είναι διαθέσιμα, η wikipedia θεωρεί ως Πρωτάθλημα Ελλάδας 1908-09 μία διοργάνωση η οποία δεν αποδεικνύεται με κανένα επίσημο έγγραφο ή δημοσίευμα της εποχής, πως πραγματοποιήθηκε.

Δελτίον Σ.Ε.Α.Γ.Σ.

Σε Δελτίον του Σ.Ε.Α.Γ.Σ. (επίσημο όργανο του Συνδέσμου) που δημοσιεύθηκε το 1909 αναφέρονται ποδοσφαιρικές διοργανώσεις της περιόδου 1908-09. Το μοναδικό πρωτάθλημα μεταξύ Α΄ ομάδων που διεξήχθη εκείνη τη σεζόν, σύμφωνα με τα έγγραφα του Συνδέσμου, ήταν αυτό που κατέκτησε ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών. Χαρακτηριστικά γράφει το έντυπο:

Ο Σύλλογος ούτος (σ.σ. ο Π.Ο.Α.) έλαβεν ως επαμειβόμενον έπαθλον το κύπελλον της Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων, όπερ κατά τους περυσινούς ομοίους αγώνας είχεν απονεμηθή εις τον Σύλλογον Ποδοσφαιρίσεως «Γουδή”.

Στην ουσία πρόκειται για μία διπλή απόδειξη: αφενός, αναφέρεται ως νικητής του πρωταθλήματος ο Π.Ο.Α. και αφετέρου, γνωστοποιείται πως την προηγούμενη σεζόν, στην ίδια διοργάνωση, νικητής είχε αναδειχθεί ο Σ.Π. Γουδή. Σημειώνεται πως το 1907-08, ο Σ.Π. Γουδή είχε κατακτήσει έναν μονάχα τίτλο: το Πρωτάθλημα Ελλάδας.

Απονομή στους Πανελλήνιους Αγώνες Στίβου

Παρόλο που οι «Αγώνες ποδοσφαιρίσεως μεταξύ α΄ και β΄ ομάδων» έληξαν τον Νοέμβριο του 1908, η απονομή των τροπαίων στους νικητές συλλόγους έγινε αρκετούς μήνες μετά και συγκεκριμένα κατά την απονομή μεταλλίων και κυπέλλων των Πανελλήνιων Αγώνων (στίβου) στις 5 Απριλίου 1909. Αυτό είναι κάτι που αποδεικνύεται από την παραπάνω επιστολή που έστειλε η Ε.Ο.Α. στον Π.Ο.Α., όσο και από δημοσιεύματα στον πολιτικό Τύπο του 1909. Είναι πασιφανές πως οι αθλητικές αρχές του τόπου θεωρούσαν την εν λόγω ποδοσφαιρική διοργάνωση ως το Πρωτάθλημα Ελλάδας 1909.

Ίδια διοργάνωση – ίδια ακολουθία και το 1910-11

Μία προσεκτική μελέτη των διασωθέντων εγγράφων και δημοσιευμάτων για το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα του 1910-11 (το οποίο επίσης κατέκτησε ο Π.Ο.Α.) οδηγεί σε πολύ σαφή συμπεράσματα: επρόκειτο για τον ίδιο θεσμό με αυτόν του 1908-09 που εξετάζει το οικείο λήμμα.

Σημεία-κλειδί:

Α) Μερίδα του πολιτικού Τύπου προσέδωσε στους αγώνες του 1910-11 τον χαρακτηρισμό «ποδοσφαιρικοί αγώνες α΄ ομάδων».⁴

B) Συνάμα, αθλητικό περιοδικό της εποχής χαρακτηρίζει τους ίδιους αγώνες ως «Πανελλήνιους Ποδοσφαιρικούς Αγώνες».⁵

Γ) Η εφημερίδα «Εμπρός» πληροφορεί μετά τη λήξη του Πρωταθλήματος 1910, πως ο Πρωταθλητής Π.Ο.Α. θα παραλάβει το βαρύτιμο τρόπαιο κατά την τελετή απονομής βραβείων των ετήσιων πανελλήνιων αγώνων στίβου. ⁶

Αποτελέσματα

Έπειτα από αναβολή παιχνιδιών της πρώτης αγωνιστικής, λόγω κακοκαιρίας, διεξήχθησαν τα εξής ματς στις ακόλουθες ημερομηνίες:

• 16 Νοεμβρίου 1908: Σ.Π. Γουδή – Εθνικός Γ.Σ. 3-1
• 23 Νοεμβρίου 1908: Π.Ο. Αθηνών – Εθνικός Γ.Σ. 2-0
• 30 Νοεμβρίου 1908: Σ.Π. Γουδή – Π.Ο. Αθηνών 0-2 ά.α.

Σύνθεση Παναθηναϊκού

Ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών αγωνίστηκε με τους ακόλουθους παίκτες (σημειώνονται οι θέσεις όπως αναγράφονταν στις εφημερίδες της εποχής):

Εμπροσθοφύλακες: Δ. Δουκάκης, Γ. Καλαφάτης (αρχηγός), Λοράνδος, Ψαχαρόπουλος, Χ. Σημηριώτης. Μέσοι: Παπάς, Αλεξάνδερ, Χατζηζαφειρίου. Οπισθοφύλακες: Κουτρουμπής, Αβραμίδης. Τερματοφύλακας: Κ. Τσικλητήρας.⁷

Πηγές – Σημειώσεις

1. Το 1928 μετονομάστηκε σε Σ.Ε.Γ.Α.Σ.
2. Πανελλήνιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου ανδρών 1908-1909
3. Βλ. εδώ και εδώ.
4. «Εμπρός», 8 Δεκεμβρίου 1910.
5. Περιοδικό Η Νίκη, Δεκέμβριος 1910.
6. «Εμπρός», 8 Δεκεμβρίου 1910.
7. Ευάγγελος Μελέκογλου, Το Χρονικό Της Ίδρυσης στην έκδοση 100 Χρόνια Παναθηναϊκός, εκδ. Λιβάνη.