Το Sports Illustrated, ένα από τα μεγαλύτερα αθλητικά περιοδικά του κόσμου, ασπάζεται μία από τις αποκαλύψεις των βιβλίων της Εκδοτικής Belle Époque: την εκδοχή πως ο Παναθηναϊκός επέλεξε το τριφύλλι για σύμβολό του… χάρη στον Καναδό δρομέα μεγάλων αποστάσεων Γουίλιαμ Σέρινγκ!
Με τo παραπάνω καρέ, έκανε, στις 20 Δεκεμβρίου 2018, τα αποκαλυπτήριά του στο παναθηναϊκό κοινό το Graphic Novel 1908 (σκίτσο: Πέτρος Μπάλτας / κείμενα-έρευνα: Ανδρέας Οικονόμου). Πρόκειται για την πρώτη σειρά κόμικ στην Ελλάδα που καταπιάνεται με την ιστορία ελληνικού αθλητικού σωματείου. Ο πρώτος τόμος τιτλοφορήθηκε Η γέννηση μιας ιδέας. Η ιστορία ξεκινάει στο Παναθηναϊκό Στάδιο στις 18 Απριλίου 1906, όταν ένας Καναδός με ιρλανδικές ρίζες αθλητής, ο Γουίλιαμ Σέρινγκ, τερματίζει πρώτος στο αγώνισμα του μαραθωνίου δρόμου, στη σπουδαία διοργάνωση των Μεσοολυμπιακών Αγώνων.
Ο Γιώργος Καλαφάτης και οι στενοί του φίλοι (οι ιδρυτές, μετέπειτα, του Παναθηναϊκού) βρίσκονταν στο Στάδιο και θαμπώθηκαν από το τεράστιο τριφύλλι που φορούσε στη φανέλα ο Σέρινγκ (ήταν το σύμβολο της ομάδας του, St. Patrick Athletic Club). Επρόκειτο για ένα έμβλημα όμοιο του οποίου δεν είχαν δει ξανά οι Έλληνες φίλαθλοι σε αθλητική φανέλα.
Φυσικά, το σενάριο που θέλει τον Καλαφάτη να εμπνεύστηκε από τον Σέρινγκ, και πολλά χρόνια αργότερα να πρότεινε το τριφύλλι για έμβλημα, είναι απλώς μία από τις τρεις εκδοχές που υπάρχουν για την ιστορία του σήματος του Παναθηναϊκού. Οι άλλες δύο είναι οι εξής:
- Το πρότεινε ο Μιχάλης Παπάζογλου. Ο –επί δεκαετίες– γενικός γραμματέας του Παναθηναϊκού γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, ενώ το 1911 μετακόμισε μόνιμα στην Αθήνα. Όσο ζούσε στην Πόλη, αγωνιζόταν σε αθλητικό σωματείο του Καντίκιοϊ και αγωνιζόταν με τριφύλλι στη φανέλα (περισσότερα στοιχεία αναφέρονται στον τόμο 03 της Παναθηναϊκής Εγκυκλοπαίδειας, δηλαδή στο βιβλίο του Άγγελου Σκλαβουνάκη Τα βλέπω όλα πράσινα, το οποίο θα κυκλοφορήσει τον Μάιο του 2020).
- Το πρότεινε ο Απόστολος Νικολαΐδης, όντας επηρεασμένος από την τριφυλλοφορούσα γερμανική ομάδα Φιρτ. Η «πρόγονος» της γνωστής σήμερα Γκρόιτερ Φιρτ ήταν η μόνιμη και μεγάλη αντίπαλός του, όσο ο ίδιος φορούσε τη φανέλα της Μπάγερν Μονάχου. Όλα αυτά αποκαλύφθηκαν στον τόμο 04 του 1908 και πρόκειται να αναλυθούν με ακόμη περισσότερες λεπτομέρειες και ανέκδοτες φωτογραφίες στη βιογραφία του Νικολαΐδη, που επίσης είναι υπό έκδοση.
Πώς όμως ξεκίνησε η έρευνα και πού έγινε για πρώτη φορά η αποκάλυψη για τον Σέρινγκ, ώστε να φτάσει ένα περιοδικό του βεληνεκούς του Sports Illustrated να αναφέρει την εκδοχή του Σέρινγκ;
Η μεγάλη αποκάλυψη έγινε στο πάλαι ποτέ forum των Green Web Fans, στις 29 Οκτωβρίου 2009, από το μέλος της ερευνητικής μας ομάδας, συγγραφέα και συντάκτη στο sdna.gr Αριστοτέλη Μπενόγλου! Έπειτα από συζητήσεις του ίδιου με τον ιστορικό και ερευνητή Ηλία Παλαμιώτη, θεωρήθηκε πολύ πιθανό το ενδεχόμενο η εικόνα του Σέρινγκ με το τριφύλλι στη φανέλα να επηρέασε την κρίση των ανθρώπων του Παναθηναϊκού. Άλλωστε, όπως προαναφέραμε, πολλοί εξ αυτών ήταν παρόντες, όταν ο αθλητής αναδεικνυόταν νικητής στο πιο επίπονο αγώνισμα του στίβου.
Τα επόμενα χρόνια, αρκετά ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης (καθώς και παράγοντες της ΠΑΕ στα social media) αναπαρήγαγαν σε αφιερώματά τους την αποκάλυψη αυτή, για να φτάσουμε στο 2018 και το 2019, ώστε να αποκτήσει επίσημη μορφή μέσα από τα βιβλία της Belle Époque, συνοδευόμενη από πολλές επιπρόσθετες πληροφορίες που, στο μεταξύ, ανακαλύφθηκαν.
Τον Μάιο του 2019, κυκλοφόρησε, πάλι από την Εκδοτική Belle Époque, το βιβλίο Λεωφόρος Αλεξάνδρας 160 (έρευνα-συγγραφή: Αριστοτέλης Μπενόγλου, Ανδρέας Οικονόμου). Στην ιστορία #5, με τίτλο «Το τριφύλλι “συστήνεται” στους Αθηναίους», αποκαλύπτονται πολλά άγνωστα στοιχεία για τη ζωή του Σέρινγκ και πώς κατόρθωσε να έρθει στην Ελλάδα για να αγωνιστεί. Επίσης, στην ιστορία #6, με τίτλο «Φωτογραφίζοντας… το μέλλον», αποδεικνύεται πως ο Σέρινγκ έτρεξε ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής του Μαραθώνιου Δρόμου, στο πλευρό δύο μελλοντικών προέδρων του Παναθηναϊκού! Πρόκειται για τον ανθυπίλαρχο Ευθύμη Χρύση, υπεύθυνο τότε για την ομαλή διεξαγωγή του αγωνίσματος, και για τον Πάνο Σαββίδη, δημοσιογράφο εκείνα τα χρόνια, που (έπειτα από μία σειρά απρόοπτων γεγονότων) κατέληξε να ποδηλατεί δίπλα στον Σέρινγκ, για να του προσφέρει νερό, όταν το ζητούσε!
Ιδού το δημοσίευμα του Sports Illustrated, μέσω του οποίου η αποκάλυψη των βιβλίων μας έγινε θέμα σε ένα παγκόσμιου βεληνεκούς μέσο. Ολόκληρο το αφιέρωμα του περιοδικού στα σήματα ιστορικών σωματείων μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας εδώ.
Last but not least, που θα έλεγαν και οι Αμερικανοί δημοσιογράφοι του Sports Illustrated: προ του τυπογραφείου βρίσκεται η βιογραφία του Γιώργου Καλαφάτη. Πρόκειται για ένα έργο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Βαγγέλη Μελέκογλου, το οποίο είχε εκδοθεί το 2011 σε πολύ περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και πλέον, θα κυκλοφορήσει σε εμπλουτισμένη και αναθεωρημένη β΄ έκδοση, συνοδευόμενο με το αδημοσίευτο προσωπικό αρχείο του ιδρυτή. Εκεί, θα αποκαλυφθούν δηλώσεις ενός προσωπικού φίλου του Καλαφάτη (πρόκειται για γνωστό παλαίμαχο αθλητή), σύμφωνα με τον οποίο ο ίδιος ο ιδρυτής τού είχε εκμυστηρευθεί πως πράγματι είχε επηρεαστεί από τη φανέλα του Σέρινγκ!
Όσο για το πιο από τις τρεις προαναφερθείσες εκδοχές για το σύμβολο του Μεγάλου Συλλόγου είναι επικρατέστερη; Έπειτα από μια δεκαετία με εις βάθος έρευνα και ατελείωτες συζητήσεις, η ερευνητική ομάδα κατέληξε στο ότι το πιθανότερο είναι να ισχύουν και οι τρεις εκδοχές συνδυαστικά. Λένε ότι πολλές φορές καλό είναι να μην ψαχουλεύεις με τόσο μεγάλη μανία την αλήθεια. Καλό είναι να πλανιέται πάντα και ο μύθος. Όποια κι αν είναι η πραγματικότητα, το τριφύλλι, το πιο αναγνωρίσιμο brand του ελληνικού αθλητισμού, ήταν, είναι και θα παραμείνει ένα… μυθικό έμβλημα!
