Ο Νικόλαος Κυριακίδης (1869 – 1935) ήταν εφοπλιστής, από τους πιο ξακουστούς πλοιοκτήτες της εποχής του. Χάρη σε αυτόν επέζησαν χιλιάδες Μικρασιάτες πρόσφυγες και δημιουργήθηκε η κωμόπολη Νέος Μαρμαράς στη Χαλκιδική. Διετέλεσε πρόεδρος του Παναθηναϊκού Α.Ο. το 1920-21.

Ο πλοιοκτήτης Νικόλαος Κυριακίδης – βιογραφικά στοιχεία 

Γεννήθηκε το 1869 στην Προκόννησο του Μαρμαρά. Πρόκειται για νησί της Προποντίδας, όπου, πριν από την Καταστροφή της Σμύρνης, κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο, καθώς κατοικούσαν εκεί 10.000 Έλληνες. Ο Νικόλαος Κυριακίδης, μεγάλος ευεργέτης του νησιού, είχε δημιουργήσει το 1910 τα «Κυριακίδεια Σχολεία». Ήταν εκπαιδευτήρια αρρένων (τα κορίτσια εκείνη την εποχή μορφώνονταν σε παρθεναγωγείο) τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα.¹

Ο Ν. Κυριακίδης απέκτησε πολυδιάστατη μόρφωση στη Ροβέρτειο Σχολή, μεγάλο εκπαιδευτικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης, από όπου αποφοίτησε και ο Απόστολος Νικολαΐδης.

Ήταν εφοπλιστής και δραστηριοποιείτο στον Μαρμαρά, τον Πειραιά, στην Κωνσταντινούπολη, τη Βάρνα, στον Σουλινά και στο Λονδίνο. Συνεργαζόταν με πολλούς αγγλικούς ασφαλιστικούς οίκους.²

Η εταιρεία του ονομαζόταν «Ατμόπλοια Νικόλαου Κυριακίδου». Την είχε ιδρύσει το 1909, με έδρα τον Μαρμαρά. Το 1916 μετέφερε την έδρα της εταιρείας στον Πειραιά.³ Το πιο γνωστό από τα ατμόπλοιά του ήταν η Αλκμήνη.

Ήταν ιδρυτικό στέλεχος και αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών,⁴ ενώ είχε συνάψει φιλική σχέση με τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Το 1916-17, οι ακτοπλοϊκές γραμμές Κυριακίδης επιχείρησαν να συνδέσουν τη Θεσσαλονίκη (όπου κυβερνούσε προσωρινά ο Ελευθέριος Βενιζέλος με την Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης) με τον Ελληνισμό της Αιγύπτου και της Τουρκίας.

Ο Νικόλαος Κυριακίδης, πρόεδρος του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου 

Ο Νικόλαος Κυριακίδης διετέλεσε πρόεδρος του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου το 1920-21, σε μία περίοδο που λήφθηκαν πολύ κρίσιμες αποφάσεις, οι οποίες εν πολλοίς καθόρισαν την πορεία του Συλλόγου. Ήταν τα χρόνια που ο Όμιλος αποκτούσε τη σημερινή του ονομασία, έκανε τα πρώτα του βήματα στον πολυαθλητισμό και δημιουργούσε το γήπεδό του στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας.

Οι γνωριμίες του άνοιξαν πολλές πόρτες στον Παναθηναϊκό, κυρίως ως προς τη χρήση του Παναθηναϊκού Σταδίου από τους αθλητές του νεοσύστατου τμήματος στίβου.

Οι πιθανοί λόγοι που βρέθηκε κοντά στο Τριφύλλι είναι τρεις: Πρώτον, ήταν απόφοιτος της Ροβέρτειου Σχολής, οπότε ενδεχομένως να είχε έρθει σε επαφή με τον (αρκετά νεότερό του) υπερπρωταθλητή της εποχής Απόστολο Νικολαΐδη. Δεύτερον, εκείνα τα χρόνια δραστηριοποιούνταν στον Παναθηναϊκό οι αδελφοί Παναγής και Γεώργιος Γιαννουλάτος, οι οποίοι επίσης ήταν εφοπλιστές. Ο πατέρας τους, ο Αντώνης Γιαννουλάτος, ήταν συνεργάτης του Κυριακίδη. Τρίτον, ο Παναθηναϊκός ήταν το σωματείο που εξέφραζε όσο κανένα άλλο τις αθλητικές ιδέες του Ελευθέριου Βενιζέλου (από το 1918 έως το 1935, οι πρόεδροι του Ομίλου ήταν φίλοι του Κρητικού πολιτικού).

Παρέμεινε μέλος του Παναθηναϊκού Α.Ο. και μετά την περίοδο της προεδρίας του.

Ένας μεγάλος φιλάνθρωπος 

Η προσφυγιά στη Λίμνη Εύβοιας – τα πρώτα  χρόνια

Το 1922, μετά τη μεγάλη Καταστροφή, εκδόθηκε διαταγή να εκκενωθεί ο Μαρμαράς από κάθε Έλληνα. Χιλιάδες οικογένειες άφησαν τα σπίτια τους και τις περιουσίες τους, μέσα σε μία ημέρα, και εγκαταστάθηκαν στη Λίμνη της Εύβοιας. Εκεί έζησαν δραματικές στιγμές, για δύο χρόνια. Δεν είχαν σπίτια, κατοικούσαν σε σκηνές, σε σχολεία, σε αποθήκες.

Ο Νικόλαος Κυριακίδης δεν ήθελε ─παρά τον ξεριζωμό των οικογενειών από τη γενέτειρά του─ να αφήσει στη μέση το έργο που είχε αναλάβει στον Μάρμαρα: τη μόρφωση των παιδιών. Νοίκιασε μία αίθουσα στη Λίμνη της Εύβοιας, η οποία χρησίμευσε ως σχολείο. Δάσκαλοι της Εύβοιας, καθώς και δάσκαλοι από τον Μαρμαρά επιμελήθηκαν τη μόρφωση των προσφυγόπουλων.⁵

Η δημιουργία του Νέου Μαρμαρά 

Παρέμεινε κοντά στους πρόσφυγες, και τους ενίσχυε οικονομικά, καθόλη τη διετή παραμονή τους στη Λίμνη. Όταν λόγω πιέσεων από τους κατοίκους της περιοχής, οι πρόσφυγες αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν, ο Κυριακίδης —αξιοποιώντας τη φιλία του με τον Ελ. Βενιζέλο— εξασφάλισε τη μεταφορά τους στη Χαλκιδική και την περιοχή Μπαλαμπάνι, όπου δημιουργήθηκε ο Νέος Μαρμαράς.

Οι Μαρμάρινοι αντιμετώπισαν τεράστιες δυσκολίες έως ότου στάθηκαν ξανά στα πόδια τους. Ο Κυριακίδης τους βοηθούσε να τις ξεπερνούν, στέλνοντάς τους καράβια φορτωμένα με απαραίτητα για τη διαβίωση αγαθά.

Ιδρυτικό στέλεχος του Κολεγίου Αθηνών

Το Κολλέγιο Αθηνών ιδρύθηκε το 1925. Ιδρυτές του ήταν απόφοιτοι της Ροβέρτειου Σχολής. Επιθυμούσαν τη δημιουργία ενός μορφωτικού ιδρύματος στα πρότυπα της μεγάλης σχολής της Κωνσταντινούπολης. Ένας εξ αυτών ήταν ο Ν. Κυριακίδης. Διετέλεσε μέλος του ιδρυτικού Διοικητικού Συμβουλίου του Κολλεγίου, ενώ τακτικά το χρηματοδοτούσε για τις ανάγκες της λειτουργίας του.

Ο Ν. Κυριακίδης πέθανε στον Πειραιά το 1935, από ανακοπή καρδιάς.

Πηγές / παραπομπές

Για τις διαδρομές των ατμόπλοιων Κυριακίδη: https://forum.nautilia.gr/

Επιστολή του Ν. Κυριακίδη προς τον Ελ. Βενιζέλο το 1932: http://www.venizelosarchives.gr/rec.asp?id=68890