Τα σενάρια εναλλακτικής ιστορίας ανέκαθεν γοήτευαν το κοινό. O Στίβεν Κινγκ αναρρωτιέται στο “11.22.63” πώς θα εξελισσόταν η παγκόσμια ιστορία, αν είχε αποφευχθεί η δολοφονία του Τζον Κένεντι, ενώ ο Φίλιπ Ντικ παρουσιάζει στο “The man in the High Castle” την κατάληξη της ανθρωπότητας αν, υποθετικά, είχε επικρατήσει ο Αδόλφος Χίτλερ και οι δυνάμεις του Άξονα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αμέτρητες σειρές και ταινίες που καταπιάνονταν με παράλληλα σύμπαντα έσπασαν τα ταμεία και δεκάδες “what-if novels” έγιναν best sellers. Στο κείμενο που ακολουθεί θα απαντήσουμε σ’ ένα αθλητικού περιεχομένου υποθετικό ερώτημα: ποιο θα ήταν το μέλλον του Ολυμπιακού, αν δεν είχε κατασκευαστεί ποτέ η Λεωφόρος; Όμως, προσοχή! Η απάντηση που θα δώσουμε, δεν στηρίζεται στη φαντασία κάποιου λογοτέχνη ή σεναριογράφου, αλλά σε επίσημα ντοκουμέντα, που για πρώτη φορά παρουσιάζονται στην Ελλάδα.
Γράφει ο Φώτης Καρέλης
Περιεχόμενα
Η αναζήτηση της Λεωφόρου
Βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του 1910. Εν μέσω εχθροπραξιών και εμφύλιου κλίματος, ο Γιώργος Καλαφάτης δίνει τους δικούς του αγώνες: αναζητά μανιωδώς τον χώρο όπου θα στεγάσει το δημιούργημά του, τον Παναθηναϊκό. Κλωτσά την μπάλα σε κάθε γειτονιά της Αθήνας, περιφέρεται από αυλές νοσοκομείων και προαύλια σχολείων, ρωτά περαστικούς και κατοίκους για ελεύθερα κομμάτια γης που του κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Όλα αυτά, έως τη στιγμή που ανακαλύπτει την Περιβόλα. Έτσι ονομαζόταν η τοποθεσία επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, απέναντι από τις φυλακές Αβέρωφ. Ένα απέραντο περιβόλι, με αμπελώνες και, κατά τόπους, βραχώδεις αλάνες.
Ο Καλαφάτης ερωτεύεται αυτή την περιοχή των Αμπελοκήπων και οραματίζεται τη δημιουργία ενός γηπέδου, που θα το προστατεύει, σαν αόρατο μαγικό πέπλο, η σκιά του Λυκαβηττού. Επιχειρεί να αποκτήσει τον απαιτούμενο χώρο, όμως κάθε του προσπάθεια αποβαίνει άκαρπη. Ιδιοκτήτης της έκτασης είναι ο δήμος Αθηναίων. O δήμαρχος Γεώργιος Τσόχας, αν και ήταν πρώην πρόεδρος του Παναθηναϊκού, δηλώνει κατηγορηματικά αντίθετος να παραχωρήσει την έκταση στους «πράσινους».
“Plan B” για γήπεδο στο Νέο Φάληρο
Ο Παναθηναϊκός δεν απογοητεύεται από τη στάση του Τσόχα και «πυροδοτεί» την εναλλακτική λύση: αποφασίζει να εγκατασταθεί στο Ποδηλατοδρόμιο Νέου Φαλήρου! Σωστά διαβάσατε…
Πλέον, περάσαμε στην αυγή της δεκαετίας του 1920. Στα ενδότερα του Παναθηναϊκού έχουν εισχωρήσει επιφανείς άνδρες, εφοπλιστές και πολιτικοί από τον στενό κύκλο του Ελευθέριου Βενιζέλου, και η ισχύς του Συλλόγου είναι μεγάλη σε κάθε επίπεδο. Συν τοις άλλοις, η δημοτικότητα του Τριφυλλιού στις τάξεις των φιλάθλων είναι υπερπολλαπλάσια σε σχέση με το παρελθόν, καθώς το ποδόσφαιρο (χάρη στον Παναθηναϊκό) έχει δραπετεύσει από τον «επαναστατικό» του χαρακτήρα και είναι ευρέως αποδεκτό. Έτσι, κατά κάποιον τρόπο, είναι αναμενόμενη εξέλιξη το ενδιαφέρον του Ομίλου για το πρώην ποδηλατοδρόμιο. Ο ισχυρότερος ποδοσφαιρικός σύλλογος στην Ελλάδα χρειαζόταν ένα μεγάλο, σύγχρονο (για την εποχή) γήπεδο, με δυνατότητες συνεχούς επέκτασης, ώστε να γιγαντωθεί. Και η κατάλληλη στιγμή είχε φτάσει.
Το Τριφύλλι έστειλε επίσημο αίτημα στην Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων, και ζητούσε την ενοικίαση του «καρβουνιασμένου γηπέδου». Το γεγονός αυτό το είχε αποκαλύψει ο πάλαι ποτέ γενικός γραμματέας του Ομίλου Ξενοφών Χατζησαράντος σε συνέντευξή του στον αείμνηστο δημοσιογράφο Ανδρέα Μπόμη τη δεκαετία του ’70. Ιδού το σχετικό βίντεο…
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως τα ανωτέρω αποτελούν έναν θρύλο που διαιωνίστηκε στο πέρασμα των αιώνων, όπως τόσες και τόσες άλλες ιστορίες που ακροβατούν μεταξύ πραγματικότητας και μυθοπλασίας… Στην ίδια συνέντευξη, ο Χατζησαράντος υπέπεσε σε ορισμένες, μικρής σημασίας, ιστορικές ανακρίβειες, που κάποιος κακόπιστος θα μπορούσε να αξιοποιήσει για να αποδυναμώσει τα λεγόμενά του. Έτσι, χωρίς επίσημα έγγραφα δεν θα ήταν εφικτό να αποδειχτεί η αλήθεια. Και εδώ είναι που έρχεται το paopedia.gr!
Επίσημο αίτημα του Παναθηναϊκού για το Ποδηλατοδρόμιο
Σας παρουσιάζουμε, για πρώτη φορά, το έγγραφο που αποδεικνύει πως οι αναφορές του Χατζησαράντου ήταν πέρα για πέρα αληθινές! Πρόκειται για αντίγραφο των πρακτικών της 22ης συνεδρίασης της Ε.Ο.Α., που διεξήχθη στις 22 Φεβρουαρίου 1921. Βλέπουμε πως η Επιτροπή ανέβαλε την απάντησή της σε αίτημα του Παναθηναϊκού (τότε Πανελλήνιου Ποδοσφαιρικού Ομίλου) περί πενταετούς παραχώρησης του Ποδηλατοδρομίου!
Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε το εξής: η κίνηση του Παναθηναϊκού θα μπορούσε, ενδεχομένως, να ερμηνευτεί και ως μοχλός πίεσης προς τον δήμο Αθηναίων (δεδομένου ότι, αν το Τριφύλλι «μετακόμιζε» στο Φάληρο, θα αποδυναμωνόταν αισθητά ο αθλητισμός στο κέντρο της πόλης των Αθηνών).
Η συνέχεια είναι γνωστή. Ο Καλαφάτης και η παρέα του εξάντλησαν τις πιθανότητές τους να αποκτήσουν την Περιβόλα. Επιστράτευσαν το ιδανικό άτομο για την κατάλληλη θέση: παρέδωσαν την προεδρία του Παναθηναϊκού στον καλλιτέχνη και συντηρητή έργων τέχνης Γεώργιο Χατζόπουλο, ο οποίος αξιοποίησε τη μεγάλη επιρροή του στο παλάτι (ήταν φίλος του πρίγκιπα Νικόλαου) και κάπως έτσι, οι αντιστάσεις του Τσόχα κάμφθηκαν και παραχώρησε την πολυπόθητη έκταση στο Τριφύλλι.
Πώς θα είχε γραφτεί η ιστορία…
Και τώρα έρχεται το μεγάλο «αν». Πώς θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα… για τον Ολυμπιακό, αν τελικά δεν αποκτούσε τη Λεωφόρο ο Παναθηναϊκός; Ο καθένας μπορεί μέσα του να πλάσει διάφορα υποθετικά σενάρια. Το δικό μας είναι το εξής:
Το πιθανότερο είναι πως ο Όμιλος θα αποκτούσε, εύκολα ή δύσκολα, το Ποδηλατοδρόμιο. Άλλωστε πλέον ήταν ο πιο δημοφιλής (με χαώδη διαφορά) σύλλογος στην Ελλάδα, με άτομα ισχύος σε κομβικές θέσεις και συνάμα, ήταν ο μόνος που μπορούσε να «αντέξει» τόσο το υψηλό ενοίκιο της Ε.Ο.Α., όσο και τα έξοδα για τη συντήρηση και ανάπλαση/επέκταση του γηπέδου. Εξάλλου, το διοικητικό συμβούλιο της Επιτροπής το απάρτιζαν αρκετά φίλα προσκείμενα στον Παναθηναϊκό πρόσωπα (όπως ο πρώην πρόεδρος του Τριφυλλιού Χρήστος Μπρισιμιτζάκης και ο αντιπρόεδρος Ιωάννης Γεωργιάδης).
Εφόσον ο Παναθηναϊκός αποκτούσε το Ποδηλατοδρόμιο, αναπόφευκτα τα σωματεία του Πειραιά θα (εξ)ωθούνταν στα μικρά γηπεδάκια των περιχώρων του λιμανιού (ή θα υπενοικίαζαν το Ποδηλατοδρόμιο από τον Παναθηναϊκό). Αυτό σημαίνει πως σχεδόν όλοι οι μεγάλοι φίλαθλοι-παράγοντες του Φαλήρου και του Πειραιά θα «αγκάλιαζαν» το Τριφύλλι. Άλλωστε πολλοί εξ αυτών (ακόμα και ο σπουδαίος Μιχάλης Μανούσκος) υπήρξαν μέλη του Παναθηναϊκού στο παρελθόν. Κατά συνέπειτα, τέσσερα χρόνια αργότερα, τα πρόσωπα αυτά είτε δεν θα ίδρυαν ποτέ τον Ολυμπιακό (ελλείψει γηπέδου) είτε, σε διαφορετική περίπτωση, οι «ερυθρόλευκοι» θα εξελίσσονταν σε ένα μικρό συνοικιακό σωματείο.
Με λίγα λόγια, ο Ολυμπιακός θα έπρεπε να βλέπει με δέος και θαυμασμό τη Λεωφόρο, όχι απλώς επειδή είναι το γήπεδο-σύμβολο του ελληνικού αθλητισμού, αλλά και επειδή, έστω και έμμεσα, οφείλει σε αυτό την ίδια του την ύπαρξη.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
Ακόμα κι αν τα παραπάνω δεν είναι τίποτα άλλο παρά υποθετικές προβλέψεις ενός εναλλακτικού μέλλοντος, υπάρχουν κάποια ιστορικά δεδομένα, τα οποία… έγραψαν και δεν ξεγράφουν: στο Ποδηλατοδρόμιο πρώτος αγωνίστηκε, προπονήθηκε και κατέκτησε τίτλους ο Παναθηναϊκός και πολύ αργότερα, ο Ολυμπιακός. Πρώτος επιχείρησε να το αποκτήσει ο Σύλλογος Μεγάλος, προτού ιδρυθούν οι κόκκινοι αντιπαλοί του. Νονός του γηπέδου σε «Γεώργιος Καραϊσκάκης» είναι ο τότε πρόεδρος του Τριφυλλιού Κώστας Κοτζιάς, ενώ η μετατροπή του σε σύγχρονο στάδιο έγινε ύστερα από εισήγηση του Απόστολου Νικολαΐδη.1
